İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevli işyeri hekimlerinin ve diğer sağlık personelinin nitelikleri, belgelendirilmeleri, eğitimleri, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usul ve esasları 20.07.2013 tarihli ve 28713 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik” ile düzenlenmiştir.
Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4. Maddesine göre işyeri hekimi, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip kişileri; diğer sağlık personeli ise iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlıkça verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişileri ifade etmektedir. İşyeri hekimi ya da diğer sağlık personeli olarak görev yapmak isteyen kişilerin yönetmelikte sayılan şartları sağlaması ve İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü tarafından verilecek belgeye hak kazanması gerekmektedir.
İşyeri hekimliği belgesi, hekimlik diplomasına sahip iş sağlığı, iş sağlığı ve güvenliği bilim doktorları, iş sağlığı ve güvenliği alanında yardımcılık süresi dahil en az sekiz yıl teftiş yapmış olan hekim iş müfettişleri, Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde iş sağlığı ve güvenliği alanında en az sekiz yıl fiilen çalışmış hekimler ile iş ve meslek hastalıkları yan dal uzmanlığını alan hekimlere talepleri halinde sınavsız verilmektedir. Bu şartları sağlamayan adaylar için ise sınav şartı getirilmiştir. Bu adaylardan iş sağlığı veya iş sağlığı ve güvenliği bilim uzmanı unvanına sahip olmayan hekimler, sınava girebilmek için Yönetmeliğin 31. Maddesinin 1. Fıkrasında belirtilen, teorik kısmı 180, uygulama kısmı 40 saatten oluşan, toplamda en az 220 saatlik eğitimi tamamlamak zorundadır. Bu hükme göre teorik eğitimin en fazla yarısı uzaktan eğitim ile verilebilir.
Diğer sağlık personeli belgesi ise iş sağlığı veya iş sağlığı ve güvenliği programlarında lisansüstü eğitimini tamamlayanlar ile Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde 5 yıl fiilen çalışmış olanlara istekleri halinde sınavsız verilirken, bu şartları sağlamayanlara sağlık personeli eğitim programını tamamlamak ve eğitim sonunda Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak diğer sağlık personeli sınavında başarılı olmak kaydıyla verilmektedir. Diğer sağlık personelinin eğitim programları da tıpkı işyeri hekimleri gibi uzaktan ve yüz yüze eğitim şeklinde uygulanmakta olup, Yönetmeliğin 33. Maddesinde bu eğitimin süresi en az 90 saat olarak belirlenmiştir. Bu personele verilecek teorik eğitimin de en fazla yarısı uzaktan eğitim ile verilebilir.
16.04.2020 tarihli ve 31101 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personelinin Görev, Yetki, Sorumluluk ve Eğitimleri Hakkında Yönetmelik’in 32. Maddesine 2. Fıkra, 33. Maddesine ise 3. Fıkra eklenmiştir. Söz konusu Yönetmelik ile salgın hastalık ve doğal afet gibi mücbir sebepler nedeniyle, diğer sağlık personeli eğitim programının teorik kısmının tamamının uzaktan eğitim ile verilmesine karar vermeye Bakanlık yetkili kılınmış ve bu kararın İSG-KATİP üzerinden ilân edileceği bildirilmiştir. Diğer bir anlatımla, değişiklik öncesinde işyeri hekimliği ve diğer sağlık personeli teorik eğitiminin en az yarısı yüz yüze eğitim olarak verilmek zorundayken, 16.04.2020 itibariyle Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı bu eğitimin tamamının uzaktan eğitim şeklinde verilmesine karar verebilecektir.
Verilen yetki doğrultusunda, kısaca “İSG-KATİP” adı verilen ve iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili iş ve işlemlerin Genel Müdürlükçe kayıt, takip ve izlenmesi amacıyla kullanılan, İş Sağlığı ve Güvenliği Kayıt, Takip ve İzleme Programı aracılığı ile 17.04.2020 tarihinde yayımlanan duyuru metninde; “COVID-19 salgını süresince Bakanlığımızca yetkilendirilmiş eğitim kurumlarının vermekte olduğu iş güvenliği uzmanlığı, işyeri hekimliği ve diğer sağlık personeli temel eğitim programlarının yüz yüze eğitim şeklinde verilmesi gereken teorik kısmı, EŞ ZAMANLI (senkron) olmak koşuluyla UZAKTAN eğitim şeklinde verilebilecektir. Eğitimlerin diğer unsurları meri mevzuat hükümlerince halen geçerlidir. Bu kapsamda yetkilendirilmiş eğitim kurumlarının iş güvenliği uzmanlığı, işyeri hekimliği ve diğer sağlık personeli temel eğitim programı müfredatında yer alan tüm dersler için gerekli uzaktan eğitim modüllerini hazırlaması ve katılımcılarına uzaktan eğitim hizmetini eksiksiz bir şekilde sunması önem arz etmektedir.” denilmek suretiyle eğitimlerin teorik kısmının tamamının uzaktan eğitim şeklinde verilmesinin önü açılmıştır. Bu duyuruda ayrıca, katılımcıların devamsızlıklarına dair log kayıtlarının talep edildiği takdirde Genel Müdürlüğe sunulmak üzere kayıt altına alınması gerektiği de ilan edilmiştir.
Yine İSG-KATİP üzerinden yapılan 03.05.2020 tarihli duyuruda ise; eğitim programlarının senkron olarak verilen bütün ders saatlerinin anlaşılır bir görüntü kalitesinde kayıt (record) altına alınması, derslere katılan kişilerin (eğiticiler ve denetim için katılan Genel Müdürlük personeli de dahil) kayıt zamanlı log kayıtlarının tutulması ve istenmesi halinde Genel Müdürlüğe gönderilmesi gerektiği bildirilerek, aksi takdirde kurumlara ilgili Yönetmelik hükümleri çerçevesinde gereken idari yaptırımlar uygulanacağı ifade edilmiştir. Bununla birlikte, ilgili Yönetmeliklerde belirtilen hususlara ilişkin kontrollerin sağlanabilmesi için senkron derslerde eğiticinin ve bütün katılımcıların kameralarının açık olması zorunlu kılınmış; katılımcılardan kamerası kapalı olanların devamsız sayılacağı, eğiticinin kamerasının kapalı olması halinde söz konusu dersin onaylanmış programdaki eğitici ile yapılmamış sayılacağı ve gerektiğinde denetime yetkili personelin yazışma yapabilmesi amacıyla sohbet sekmesinin aktif tutulması gerektiği duyurulmuştur.
Yönetmelikle yapılan bu değişiklik teorik eğitimlere ilişkin olup, saha eğitimleri ile iş başı eğitimlerinin uygulamalı olarak sürdürülme zorunluluğu olduğu için yüz yüze eğitim şeklinde devam edecektir.
Av. İrem ERKOÇ TANIŞIR
