İlk olarak Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip koronavirüs, Dünya Sağlık Örgütü tarafından verilen “Covid-19” ismi ile hızla yayılarak ülkemiz ve dünyayı etkisi altına almıştır. Hemen hemen her alanda Covid-19 salgınının yarattığı etkiler görülmekle birlikte salgından en çok etkilenen sektörler arasında turizm sektörü yer almaktadır. Covid-19 salgınının kontrol altına alınabilmesi ve yayılmasının önüne geçilebilmesi amacıyla ülkeler ve şehirlerarası ulaşımın engellenmesi alınan ilk tedbirler arasındadır.
Yaşanan gelişmeler ve alınan tedbirler neticesinde; tarafları tur düzenleyen seyahat acentesi ile tüketici olan paket tur sözleşmelerinin gerekleri yerine getirilememiştir. Bu durumda sözleşmenin feshi ile birlikte bedel iadesinin yapılması hususu gündeme gelmiş olup bu aşamada hem seyahat acentelerine finansal esneklik tanınması hem de tüketicilerin haklarının korunması amacıyla “Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” (“Değişiklik Yönetmeliği”) 15/05/2020 tarihli ve 31128 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Değişiklik Yönetmeliği uyarınca 14/01/2015 tarihli ve 29236 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Paket Tur Sözleşmeleri Yönetmeliği’ne (“Yönetmelik”) geçici 1. madde eklenmiş olup işbu madde şu şekildedir:
“(1) Bu Yönetmeliğin 16 ncı maddesi kapsamında yapılan bedel iadelerinin, fesih bildiriminin paket tur düzenleyicisi veya aracısına ulaşmasından itibaren on dört gün içerisinde yapılması esastır. Ancak, COVİD-19 salgını nedeniyle, 5/2/2020 tarihinden itibaren ifası öngörülen ve hava yolu ile ulaştırma içeren paket tur sözleşmelerine ilişkin bedel iadelerinde, paket tur düzenleyicisi veya aracısı tarafından hava taşıma işletmelerine ödenip belgelendirilen uçuş bedeli, uçuş yasağı kalktıktan sonraki altmışıncı günü izleyen on dört gün içerisinde katılımcıya iade edilir.
(2) Katılımcının bilgilendirilmesi ve açık onayının alınması koşuluyla, ödenmesi zorunlu vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar hariç olmak üzere katılımcının ödemiş olduğu bedel, uçuş yasağı kalktıktan sonraki altmışıncı günü izleyen on dört gün içerisinde iade edilir.
(3) Katılımcının birinci veya ikinci fıkrayı tercih ettiğine ilişkin yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bilgilendirilmesi ve onayının alınmasında ispat yükü paket tur düzenleyicisi veya aracısına aittir.”
Yönetmeliğin “Sözleşmenin Feshi” başlıklı 16. maddesi kapsamında yapılan bedel iadelerinde; fesih bildiriminin paket tur düzenleyicisi veya aracısına ulaşmasından itibaren on dört gün içerisinde bedel iadesi yapılmasının esas olduğu belirtilmekle birlikte Covid-19 salgınının yarattığı mevcut durum da göz önünde bulundurularak yeni bir düzenlemeye gidilme ihtiyacı duyulmuş ve bunun sonucunda Değişiklik Yönetmeliği yayımlanmıştır.
Yönetmeliğe eklenen geçici maddeyle birlikte Covid-19 salgını nedeniyle 05/02/2020 tarihinden itibaren ifası öngörülen ve hava yolu ile ulaştırma içeren paket tur sözleşmelerine ilişkin bedel iadelerinde tüketicilere; ödemiş olduğu bedelin, ödenmesi zorunlu vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar hariç olmak üzere fesih bildiriminin paket tur düzenleyicisi veya aracısına ulaşmasından itibaren on dört gün içerisinde veya katılımcıların bilgilendirilmesi ve açık onaylarının alınması koşuluyla uçuş yasağı kalktıktan sonraki altmışıncı günü izleyen on dört gün içerisinde ödenmesine ilişkin seçme hakkı tanınmıştır.
Geçici 1. madde kapsamında tüketicilere tanınan seçme hakkına yönelik hangisinin tercih edildiğine ilişkin yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bilgilendirilmesi ve onayının alınmasında ispat yükünün paket tur düzenleyicisi veya aracısına ait olduğu hususu da madde metni içerisinde yerini almıştır.
Öte yandan, Covid-19 salgını nedeniyle 05/02/2020 tarihinden itibaren ifası öngörülen ve hava yolu ile ulaştırma içeren paket tur sözleşmelerine ilişkin bedel iadelerinde, paket tur düzenleyicisi veya aracısı tarafından hava taşıma işletmelerine ödenip belgelendirilen uçuş bedelinin, her hâlükârda uçuş yasağı kalktıktan sonraki altmışıncı günü izleyen on dört gün içerisinde katılımcıya iade edilmesini sağlamak üzere seyahat acentelerine finansal esneklik tanınmıştır.
Av. Tansu BEYAZ
