Lisanssız elektrik üretimi, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından 21 Temmuz 2021 tarih ve 28001 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik ile düzenlenen ve tüketicilerin elektrik ihtiyaçlarının tüketim noktasına en yakın üretim tesislerinden karşılanması, arz güvenliğinin sağlanmasında küçük ölçekli üretim tesislerinin ülke ekonomisine kazandırılması ve etkin kullanımının sağlanması, elektrik şebekesinde meydana gelen kayıp miktarlarının düşürülmesi amacıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı tesis kuran gerçek ve tüzel kişilerin lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaf tutulması ve bu kapsamdaki tesislerin denetimi ile üretilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisinin sisteme verilmesi amacıyla getirilmiş bir uygulamadır.
Bu düzenleme doğrultusunda, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesisi kuran gerçek ve tüzel kişiler ihtiyaçlarından fazla olan elektrik enerjisini sisteme verecek ve aynı yönetmeliğin 26. Maddesi aylık mahsuplaşma sonucunda her fatura döneminde şebekeye verilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi görevli tedarik şirketi tarafından, on yıl süreyle satın alınacaktı.
5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’un 6/A bendine göre Lisanssız üretici tarafından üretilen elektrik enerjisini ise ihtiyaçlarının üzerinde ürettikleri elektrik enerjisini iletim veya dağıtım sistemine vermeleri halinde I sayılı Cetveldeki fiyatlardan on yıl süre ile faydalanacağı düzenlenmiştir.
Bu on yıllık süre 10.05.2019 tarih ve 30770 sayılı Resmî Gazete ’de yayınlanan 1044 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı’nda da ayrıca düzenlenmiş ve üretilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi için EPDK tarafından ilan edilen kendi abone grubuna ait perakende tek zamanlı aktif enerji bedelinin, tesisin işletmeye giriş tarihinden itibaren on yıl süre ile uygulanacağı belirtilmişti.
Ancak, 04.08.2022 tarih 11098 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Kurul Kararı ve 11 Ağustos 2022 tarih ve 31920 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile aynı yönetmeliğin 26. Maddesine eklenen 16. Bent ile satışa konu edilebilecek üretim miktarına temel bir sınırlama getirilmiştir.
Yeni getirilen bu sınırlamaya göre, 12/5/2019 tarihinden sonra yapılan başvurular neticesinde bağlantı anlaşmasına çağrı mektubu almaya hak kazanan lisanssız üreticilerin, ihtiyacının üzerinde satışa konu edilebilecek üretim miktarı, ilişkili tüketim tesisinin toplam elektrik enerjisi tüketimini geçemez. Bu değişiklikle, satışa konu edilebilecek üretim miktarı lisanssız üreticinin ihtiyaç fazlası ürettiği elektrik enerjisi miktarı ile değil üreticinin tükettiği miktar ile sınırlandırılmıştır.
Lisanssız üretici tarafından tüketilen ve bu oranda satışa konu edilen elektrik enerjisi haricinde kalan miktarın üretici tarafından sisteme verilmesi halinde ise bu miktarın YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınacak ve üreticiye herhangi bir ücret ödenmeyecektir. Bunun yanında bedelsiz katkı olarak dikkate alınacak olan bu elektrik enerjisi için üreticinden dağıtım bedeli talep edilmeyecektir.
Av. Muhsin İshak DİNÇ
